Iudicis est ius dicere. Wykluczenie nierozerwalności małżeństwa (kan. 1101 § 2 Kpk) w najnowszym orzecznictwie Roty Rzymskiej (2018-2021)

W rozstrzyganiu spraw małżeńskich na forum kościelnym szczególna rola przypada w udziale Rocie Rzymskiej, gdyż to ona ma się przyczyniać do jednolitości orzecznictwa oraz służyć pomocą sądom niższych instancji. W swoim przemówieniu do wymienionego trybunału apostolskiego z 29 stycznia 2019 roku papież Franciszek powiedział, że wyroki rotalne „poza znaczeniem sądowym
in se dla zainteresowanych stron pomagają w poprawnym interpretowaniu prawa małżeńskiego”.

Praktyka sądowa wskazuje, że jednym z tytułów najczęściej figurujących na wokandach sądów kościelnych jest wykluczenie nierozerwalności małżeństwa (w roku 2012 na 195 orzeczeń wydanych przez Rotę Rzymską aż 39 dotyczyło spraw rozpoznanych z tytułu exclusio boni sacramenti: wyłącznie lub z innym tytułem/tytułami nieważności).

Niniejsza praca jest prezentacją (wraz z komentarzami) dwunastu wyroków Roty Rzymskiej z lat 2018–2021 w sprawach z tytułu wykluczenia nierozerwalności małżeństwa.

Ks. prof. zw. dr hab. Wojciech Góralski jest kierownikiem Zakładu Kościelnego Prawa Rodzinnego na Wydziale Prawa Kanonicznego UKSW, założycielem i pierwszym redaktorem naczelnym półrocznika „Ius Matrimoniale”, członkiem kilkunastu rad naukowych i redakcji czasopism naukowych oraz kilku towarzystw naukowych, w tym Consociatio Internationalis Studio Iuris Canonici Promovendo, wiceprzewodniczącym Stowarzyszenia Kanonistów Polskich, sędzią w Sądzie Biskupim w Płocku. W 1993 roku był jednym z negocjatorów konkordatu. Opublikował ponad 1340 prac naukowych i popularnonaukowych, w tym ponad 30 monografii, m.in. Kanoniczna zgoda małżeńska (Gdańsk 1991), Niezdolność konsensualna do zawarcia małżeństwa kanonicznego [współautor: G. Dzierżon] (Warszawa 2001), Rozeznanie oceniające co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich oraz jego poważny brak (Warszawa 2018), Niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich wynikających ze skierowania małżeństwa ku dobru małżonków oraz wykluczenie tego dobra w najnowszym orzecznictwie Roty Rzymskiej (1996–2013) (Pelplin 2020), Sprawy „nullitatis matrimonii” w najnowszym orzecznictwie Trybunału Roty Rzymskiej na przykładzie wybranych wyroków (2013–2019) (Pelplin 2021), Iudex ius dicit. Problematyka zgody małżeńskiej oraz formy kanonicznej w orzecznictwie Roty Rzymskiej na przykładzie wybranych wyroków (2009–2020) (Pelplin 2021). Wypromował 25 doktorów i 251 magistrów.